Geçmişten günümüze kına yakmak hem gelenek- görenek haline gelmiş hemde kınanın besleyiciliği, bakım yapmak için kullanılan önemli ve vazgeçilmez bir madde haline gelmiştir. Kına nasıl yapılır ? ve kınanın tüm özellikleri yazımızda yer almaktadır.
Türk adetlerinde oldukça önemli bir yere sahip, özellikle saça ve ele uygulanan kınanın tarihini, özelliklerini ve nasıl yapıldığını biliyor musunuz? Dilerseniz yazımızı okuyarak birçok ayrıntılı bilgiyi öğrenebilirsiniz.
İlk olarak sizlere kınayı tanıtalım. Kına, kınagiller familyası denilen bir familyadan, boyunun ise ortalama 2.60 metreye sahip olduğu bir büyük çalı ya da küçük bir ağaç şeklinde tanımlanan bitki türüdür. Kına bitkisinin yapraklarının kurutulup, işlem görmesiyle beraber bir toz elde edilir. Elde edilen bu tozun oldukça faydalı, şifa dolu olduğu bilinmektedir. Eski zamanlarda kına soğutucu olarak da kullanılmıştır.
İçinizde kına yakmayanınız neredeyse yoktur, hemen hemen herkes mutlaka belli bir amaç uğruna kına yakmayı denemiştir. Özellikle evlilik, nişan, asker uğurlama törenlerinde yoğun şekilde kullanılan kınanın nasıl hazırlandığına dair fikri olmayanlar için küçük bir rehber hazırladık. Bu rehberi takip ederek hem fikir edinebilir, dilerseniz siz de kına yakmayı deneyebilirsiniz. Kınanın üç farklı çeşiti vardır. Bunlar Siir kınası, Hint kınası ve İran kınasıdır.
Kınanın esasen büyük bir bakır kase içinde hazırlanması gerekir. Çünkü su ile kınanın birbirine iyice geçmesi, doğru bir etkileşimde olup, doğru kıvamın tutturulması için bakır kasenin büyük olması oldukça önemlidir. Bir kiloluk kına yaklaşık yarım litre su almaktadır ve ortalama 350-400 kişiye yetebilmektedir. Kına oldukça bereketlidir. Az miktardaki kına bike çok fazla kişiye yetebilmektedir. Bakır kase içerisinde hazırlanacak olan kına için en önemli ihtiyaçlardan bir diğeri is eldivendir. Kınayı yoğururken eldiven giymekte fayda vardır. Bunun nedeni ise kına yoğurma işlemi sırasında elinizde görülmeyen küçük çatlakların içine kına kaçarak istenmeyen görüntü sağlayabilir, tırnak aralarınıza kaçtığı zaman doğru ve tam bir şekilde temizlemezseniz kına tırnak aralarınızda pis ve istenmeyen bir görüntü sağlayabilir. Bu sebeple kına yapılırken eldiven kullanılması özellikle önerilir. Eğer sizin için herhangi bir problem teşkil etmiyorsa elbette ki sizin tercihinize bırakılır. Kınanın kıvamı da oldukça önemli bir unsurdur. Çok sıvı bir kına yakıldığı zaman tutmayacağı gibi çok katı bir kına da bereketsiz hale gelir ve çabuk kurur. İşte bu yüzden ”Kına nasıl yapılır? ” sorusunun en doğru cevabı; kına genellikle birkaç saat önceden hazırlanacağından, bekleme süresi içinde sertleşmemesi için, yumuşak ve biraz sulu hazırlanmasında fayda göreceksiniz. Kınaya doğru kıvamda yapmak için size ufak püf nokta ile birlikte 250 gr kına nasıl yapılır açıklayacağız. 250 gram kına tozundan yaklaşık olarak 100 kişilik bir harç hazırlanır. Gerekli malzemeler; 250 gram kına tozu, 150 gram sıvı yağ ve son olarak da demli çay.
Öncelikle geniş, gerekli büyüklükteki kınanın hazırlanacağı bakır kap hazırlanır. Bakır kap içerisine kuru kına tozu ilave edilir, toz üzerine hazırlanan sıvı yağ yavaş bir şekilde karıştırılarak ilave edilir. Yaklaşık olarak 3 çorba kaşığı demli, soğutulmuş olarak hazırdabekletilen çay ilave edilir. Kaşık yardımıla iyice yedirilerek karıştırılır. Küçük püf noktalar vermek gerekirse; kaşığın tahta kaşık olması, sıvı yağın ise tercihen zeytin yağı olması gerekir. Kınayı karıştırırken suyu içine çekerek kuruyacaktır. Siz kurudukça çay deminden ilave etmeye devam edin ve karıştırın. Kına hafif hamur kıvamına geldiği zaman karıştırmaya artık kaşık yerine eliniz ile devam edin. Böylece daha da iyi karışan kına daha çabuk ve güzel kıvamlanarak istediğiniz gibi olacaktır. Kınanın ideal yumuşaklığı koyu bir muhallebi kıvamında olmalıdır. Kınanın kullanılacağı günden bir gece önce hazırlanması önerilir.
Sizlere birazda kına gecesinin anlamından bahsedelim. Özellikle Türk ve İslami tarihte kına; sağlığa, güzelliğe, gelenek ve göreneğe göre farklı zaman ve bölgelerde kullanılır. Kına geleneği, Dede Korkut hikayelerinde fazlaca yer almıştır. Öyle ki, Türk inancına göre askere gidene kına yakılır nedeni ise bu evlat vatana kurban olsun ve bu evlat Allah’ a kurban olarak kına yakılmaktadır. Evlenen adama ve kadına kına yakılmasının nedeni ise, evlenenler her kim ise evlendiği adama yada kadına kurban olsun diyedir. Kına yakma geleneği Anadolu dışarısında yaşayan Türk’ lerinde kullandığı bir adettir. Azerbeycan Türkleri, Bulgaristan Türkleri, Kıbrıs Türkleri ise bunlara örnektir.
Kına ele yakılabildiği gibi el dışında sakal, saç gibi farklı bölgelerede yakılabilmektedir. Peki saç boyamak için kına nasıl yapılır? Bunun için uyulması gereken belli başlı ölçülerimiz vardır ve daha çok saçın uzunluğuna ve kısalığına göre değişkenlik gösterir. Orta uzunlukta bir saçı esas alarak kına nasıl yapılır birlikte inceleyelim.
Saça kına yakmak saçları beslediği gibi aynı zamanda da daha parlak bir görünüme ulaşmasına neden olur. Birçok işleme maruz kalan saçlarımızı doğal bir yöntem olan kına ile besleyebilir, uzatabilir ve daha parlak ve sağlıklı görünüme kavuşmasını sağlayabiliriz. Daha önceden de bahsettiğimiz kına çeşitlerinden Hint kınası bazı kişilerde reaksiyon gösterip, alerjiye neden olabilmektedir. Bu nedenle lasik, yeil kına kullanımı daha sağlıklı olacaktır. Üstelik yeşil, klasik kınayı hemen hemen her aktarda kolaylıkla ve uygun fiyata bulmanız mümkündür. Ortalama uzunluktaki bir saça 250 gram kına tozu yetecektir. Saça yakılacak olan kına tozu ve ılık su kıvamı çamur gibi oluncaya dek iyice karıştırarak macunu hazırlamalısınız. Daha çabuk bir sonuç istiyorsanız kına tozunuza elma sirkesi, limon suyu, portakal suyu gibi biraz doğal asidik içerik de ekleyebilirsiniz. Kına karışımına ekleyeceğiniz her madde, elde edeceğiniz rengi de etkilemektedir. Elde etmek istediğiniz renk kızılın koyu tonları ise, şarap, siyah- demli çay, kuşburnu çayı, adaçayı gibi aktarlarda satılan diğer doğal bitiler ile elde etmeniz mümkündür. Daha açık bir ton elde etmek isterseniz, papatya suyu, sarı kantaron veya ıhlamur çayı ile kına tozunu karıştırarak elde edeceğiniz karışım saçlarınızın daha açık tonlarda olmasına olanak sağlayacaktır. Bakır tonlarda bir renk istiyorsanız soğan kabuğu ve zerdeçal kullanarak, kahverengi tonlarında bir renk istiyorsanız da ceviz yağı ile karıştırarak kolaylıkla istediğiniz rengi elde edebilirsiniz. Bu işlemleri yaparken bitkileri suda kaynatıp, süzülen suyu ile kına tozu karıştırılmalıdır.
Sadece saça bakım yapmak, parlatmak amacıyla kına kullanmayı istiyorsanız yapmanız gereken işlem değişmektedir. Çok koyu olmayan çay ile kına tozunu karıştırarak elde edeceğiniz yapıyı kullanabilirsiniz. Yapılan karışıma badem yağı, zeytinyağı, Hint Yağı, vitamin ampülleri gibi besleyici yağlar ilave ederek karışımınızı besleyicilik yönünden daha da güçlü hale getirebilirsiniz.
Hatırlatmakta fayda var ki kına temas ettiği bölgeye rengini anında verdiğinden dolayı saçınıza uygulayacağınız bakım sırasında da eldiven kullanmanız olası problemlerin önüne geçecektir. Saça yapılan kına işlemi sırasında kulak, ense gibi bölgelere dikkat edilmeli, kınanın bu bölgelere değmesi engellenmelidir. Bunun nedeni ise kına rengini hemen verdiğinden dolayı istemediğniz bir şekilde boyanabilir ve hoş olmayan bir görünüm ile karşı karşıya gelebilirsiniz. bu sebeple boyama veya bakım sırasında beklerken saçınızı topuz yapabilir ve bone, folyo gibi ürünler ile kapatarak rahatça bekleyebilirsiniz. Kınanın saça iyice rengini vermesi için yaklaşık olarak 4 saat saçınızda kalması gerekir. Renk için kına yakanların gece uyumadan önce saçlarına kına yakması ve bir gece kınayı saçta bekletmesi daha güzel bir sonuç verecektir.
Kınanın sakala kullanımı da hemen aynı olup, bekleme sırasında hem kıyafet hemde vücuda değmemesi açısından dikkatli davranılmalıdır.